Όπως και όλο το Ελληνικό Twitter πάνω κάτω, μπλέχτηκα κι εγώ τη βδομάδα που μας πέρασε σε αλλεπάλληλα tweets για την υπόθεση της Παπαχρήστου και του αποκλεισμού της από τους Ολυμπιακούς. Πολλοί σπεύδουν να ερμηνεύσουν τα συμβάντα ως ένδειξη της ανθυγιεινής επιρροής των social media, της καλπάζουσας πολιτικής ορθότητας στην Ελλάδα, ή της υποκρισίας του μέσου Έλληνα.
Εγώ πάλι, είδα ανάγλυφη την ανικανότητα της τουητερόσφαιρας της Ελλάδας να διαχωρίσει ένα περίπλοκο ζήτημα στα επιμέρους απλούστερα ζητήματα από τα οποία αποτελείται. Στην περίπτωση της Παπαχρήστου, τουλάχιστο δέκα διαφορετικά ζητήματα κακοποιήθηκαν ομαδικά και μέχρι θανάτου.
Ζήτημα 1ο: Είναι σωστό να αποκλείεται από τους Ολυμπιακούς ένας αθλητής που υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα ή κίνημα;
Ας αφήσουμε για την ώρα στην άκρη το αν είναι ή όχι ρατσίστρια η Παπαχρήστου. Θα το εξετάσουμε στη συνέχεια. Ας δούμε πρώτα μια γενική περίπτωση στην οποία ο αθλητής υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα ή κίνημα.
Ακούω από αρκετούς ότι συνιστά καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου το να ποινικοποιείται μέσω του αποκλεισμού από τους Ολυμπιακούς ο ρατσιστικός λόγος, πολλώ δε μάλλον η ελαφρά ρατσιστική σκέψη. Η βασική μου ένσταση είναι ότι η συμμετοχή στο Ολυμπιακό Κίνημα δεν είναι υποχρεωτική. Μπορείς να είσαι ένας επιτυχημένος πρωταθλητής σε οποιοδήποτε αγώνισμα, με τα ρεκόρ σου και με τα πάντα σου, χωρίς να πας ποτέ στους Ολυμπιακούς.
Υπάρχουν και ορισμένοι που θα ισχυριστούν ότι οι αγώνες δεν ανήκουν στη ΔΟΕ για να τους επιβάλλει όποια ιδεολογία θέλει, αλλά στον κόσμο, ή, ακόμη πιο ακραία, στην Ελλάδα. Θα ήταν καλό να συμπληρώσουν το ημιτελές τους επιχείρημα με τη φράση ‘κι εμάς ο ρατσισμός δεν μας πειράζει’ για να ξέρουμε όλοι τι σόι άνθρωποι είναι.
Ζήτημα 2ο: Έπρεπε να αποσυρθεί η Παπαχρήστου από τους Ολυμπιακούς εξαιτίας του tweet;
Ζήτημα 3: Είναι η Παπαχρήστου υποστηρίκτρια ενός κινήματος που ασπάζεται το ρατσισμό;
Ζήτημα 4ο: Ασπάζεται η ΧΑ το ρατσισμό;
Με δουλεύετε;
Ζήτημα 5ο: Μπορεί να αποφασίζεται η απόσυρση ενός αθλητή/τριας που αποδεδειγμένα υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα/κίνημα με συνοπτικές διαδικασίες;
Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι, η παρατυπία δεν αθωώνει κανέναν. Απλά καθιστά ένοχη την Ελληνική Επιτροπή για το σφάλμα της και καθιστά την απόσυρση της Παπαχρήστου άκυρη – βέβαια επειδή δεν μπορούμε να προδικάσουμε την έκβαση μιας σωστής πειθαρχικής διαδικασίας, ούτε το πόσο χρόνο θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί, το σωστό θα ήταν η ΔΟΕ να γνωμοδοτήσει για το αν πρέπει ή όχι να επιτραπεί στην αθλήτρια να συμμετάσχει όσο κρίνεται η υπόθεσή της. Κατά τη γνώμη μου, στο μεταξύ θα έπρεπε τυπικά να θεωρηθεί αθώα και να της επιτραπεί να αγωνιστεί – κι αν τυχόν κέρδιζε οποιοδήποτε μετάλλιο αυτό να της αφαιρείτο σε περίπτωση που οι σωστές διαδικασίες έβρισκαν ότι είναι τελικά υποστηρίκτρια της ΧΑ.
Ζήτημα 6ο: Δεν είναι υποκρισία το να σε ενοχλεί η συμμετοχή μιας αθλήτριας που στηρίζει τη ΧΑ στους Ολυμπιακούς όταν η ίδια η ΧΑ βρίσκεται στη Βουλή;
Όχι. Με ενοχλεί περισσότερο η παρουσία της ΧΑ στη Βουλή. Το ότι δεν είμαι κάθε μέρα στημένος έξω από τη βουλή με πλακάτ για να μην τους αφήσω να μπουν μέσα δεν μου αφαιρεί το δικαίωμα να καταδικάζω την παρουσία τους.
Γενικότερα όμως, αν κατηγορούμε τον καθένα που εκφράζει μια γνώμη κατά της ΧΑ και των υποστηρικτών της γιατί δεν είναι τόσο στρατευμένοι αντιφασίστες όσο εμείς, κακό του κεφαλιού μας κάνουμε. Όπως ο χαμηλής έντασης ρατσισμός των πολλών έχει κάνει τη χώρα μας τόσο ανεκτική στο ρατσισμό, έτσι και η χαμηλής έντασης αντίδραση των πολλών θα μειώσει σταδιακά την ανοχή στο ρατσισμό. Είναι πολύ λυπηρό προκειμένου να μη χάσουν μερικοί τα σκήπτρα του ‘πιο προχώ της παρέας’ να κατακρίνουν τον κακομοίρη που τόλμησε να καταδικάσει ένα δημόσιο πρόσωπο ύποπτο για ρατσιστική ιδεολογία. Αύριο θα αναρωτιούνται πού είναι όλοι, όταν μόνοι τους τα βάζουν με τους ΧΑίτες στο Twitter, ή στο δρόμο. Θα είναι εκεί που τους έστειλες ρε Σούπερ Γκούφι του αντιφασισμού. Σπίτια τους, εκεί όπου μπορεί κάποιος να πει τη λέξη ‘αράπης’ που τους ενοχλεί, αλλά τουλάχιστον δεν τους τη λέει με το που ανοίξουν το στόμα τους. ΒΛΑΚΑ.
Και για να τελειώνουμε. Υποκρισία και αρρώστια είναι το να μην υιοθετείς μια θέση με την οποία ενδόμυχα συμφωνείς, για να μη φανείς να συμφωνείς με ανθρώπους που αντιπαθείς. Είναι το να καταδικάζεις το ρατσισμό, αρκεί να μη σε προλάβουν κάποιοι άλλοι με τους οποίους δεν συμφωνείς ιδεολογικά σε άλλα θέματα.
Όχι. Η ΔΟΕ και οι χορηγοί των αγώνων στη χειρότερη περίπτωση κόπτονται για το ρατσισμό στους Αγώνες επειδή νομίζουν ότι κοπτόμεθα εμείς. Να το εξηγήσω.
Ας υποθέσουμε ότι η ΔΟΕ όντως δεν έχει πρόβλημα με το ρατσισμό. Όπως είδαμε παραπάνω, η πολιτική της κατά του ρατσισμού είναι συνεπής, ακόμη και με οικονομικό κόστος ενίοτε. Αυτό συμβαίνει γιατί η ΔΟΕ γνωρίζει ότι οι αγώνες υπάρχουν και είναι τόσο δημοφιλείς γιατί οι θεατές τους θεωρούν ξεχωριστούς για κάποιο λόγο. Το ίδιο γνωρίζουν και οι χορηγοί. Αμφότεροι γνωρίζουν ότι οι θεατές θεωρούν το ρατσισμό ασύμβατο με τους αγώνες, οι οποίοι στη λαϊκή φαντασία ταπείνωσαν και αυτή τη ναζιστική τότε Γερμανία το ‘36, καταρρίπτοντας τις θεωρίες των Ναζί περί φυλετικής ανωτερότητας. Άρα προκειμένου να διατηρήσει το κύρος των αγώνων η ΔΟΕ δεν ανέχεται το ρατσισμό.
Η ΔΟΕ δεν ανέχεται επίσης κι άλλα ανάρμοστα πράγματα, όπως το ντόπιγκ, ειδάλλως Θάνου και Κεντέρης θα είχαν υποστεί ένα ατύχημα λιγότερο και θα ήταν ακόμη εθνικοί ήρωες. Βεβαίως το ότι οι ντοπαδόροι είναι πάντα ένα βήμα μπροστά όντως είναι άσχημο, αλλά όχι πιο ενοχοποιητικό για τη ΔΟΕ από το γεγονός ότι οι κατασκευαστές ιών βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τους κατασκευαστές antivirus.
Ζήτημα 8ο: Δεν έχει σημασία το ότι ζήτησε συγγνώμη η κοπέλα;
Η αλήθεια είναι ότι αν ήμουν στη θέση της και έβλεπα οι κόποι τόσων χρόνων να χάνονται επειδή θεωρούμαι ρατσιστής, θα έλεγα ό,τιδήποτε θεωρούσα ότι μπορεί να με βοηθήσει να βγω λάδι. Αλήθεια, ψέμματα, ποιος χέζεται. Οι πρωταθλητές του στίβου ζουν ούτως ή άλλως μια αφύσικη ζωή απόλυτα θυσιασμένη στην καλώς ή κακώς νοούμενη φιλοδοξία τους. Σε ένα ψεματάκι θα κολλήσουν; Εξάλλου καθώς σπάνια κανείς θεωρεί τον εαυτό του ρατσιστή και προφανώς η κοπελιά δεν θεωρεί τη ΧΑ μια επικίνδυνη ρατσιστική οργάνωση, είναι πιθανόν και να μην κατανοεί το λόγο της αποπομπής της. Δεν βοηθά και το γεγονός ότι όλοι μιλούν για το ατυχές tweet και όχι τη σχέση της με τη ΧΑ. Και όχι, η συγγνώμη δεν αναιρεί τη συμπάθειά της προς τη ΧΑ.
Δεν είναι άχρηστη η συγγνώμη. Είναι χρήσιμο για όσους νέους θεωρούν ινδάλματα αυτούς τους αθλητές να βλέπουν ότι όταν κατηγορούνται για ρατσισμό απαντούν τουλάχιστον με συντριβή, και δεν λένε, όπως ο μέσος Ελληνάρας, ‘ρατσισμός ρε είναι να αγαπάς την πατρίδα σου; / είμαι ρατσιστής επειδή δεν μου αρέσει που έχει μαζευτεί στο Κέντρο ο κάθε εγκληματίας και το κάθε απόβρασμα;’
Ζήτημα 9ο: Δεν παραείναι αυστηρή η τιμωρία για έναν νέο άνθρωπο που έχει κάνει τόσες θυσίες;
Όχι, είναι πάνω κάτω η προβλεπόμενη (δείτε links παραπάνω). Αν το πρόβλημα ήταν το tweet ή κάποια άλλη συμπεριφορά, θα έπρεπε να είχε δοθεί όπως προβλέπεται μια προειδοποίηση (όπως είπα βέβαια, αν το πρόβλημα ήταν το tweet και μόνο, η κοπέλα θα έπρεπε να είναι στους Ολυμπιακούς). Αν όμως υπάρχει θέμα συστηματικής ιδεολογικής κατεύθυνσης, τότε τι να σου κάνει η προειδοποίηση; Δεν προλαβαίνεις να φτιάξεις από τη μια στιγμή στην άλλη.
Από την άλλη, τα περί θυσιών είναι άνευ ουσίας. Οι θυσίες αποδεικνύουν πόσο επιθυμεί η κοπέλα μια διάκριση απέναντι στους καλύτερους αθλητές και μπροστά σε ένα τεράστιο κοινό. Από μόνες τους δεν της προσδίδουν καμμία ιδιαίτερη ηθική ή άλλη αξία, πέρα από τη μη αμελητέα αξία που έχει κάθε καλός αθλητής. Δεν δημιουργούν όμως καμμία υποχρέωση σε κανέναν απέναντί της. Σκεφτείτε απλά ότι από πίσω της είναι μια ατελείωτη ουρά από άλλες κοπέλες που έχουν κάνει παρόμοιες θυσίες και δεν τους δόθηκε η ευκαιρία των Ολυμπιακών, την οποία μπορεί να άξιζαν περισσότερο. Το μόνο που είναι κρίμα είναι αν δεν αντικατασταθεί από κάποια άλλη αθλήτρια.
Όσο για το γεγονός ότι η αθλήτρια είναι νέα, ας είμαστε ρεαλιστές. Όλοι οι αθλητές σχεδόν είναι νέοι στους Ολυμπιακούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα του ανθρώπινου σώματος. Δεν υπάρχουν 40άρηδες πρωταθλητές δρομείς ταχύτητας, ούτε κολυμβητές, ούτε άλτες. Οι ορμόνες τους (και ενίοτε άλλες που δεν είναι 100% δικές τους) βράζουν. Μια μαλακία θα την πουν. Κανένα πρόβλημα. Από την άλλη όμως είναι και δυνάμει ινδάλματα και καλώς ή κακώς μας εκπροσωπούν στον έξω κόσμο. Την ζωή ενός κανονικού παιδιού, εφήβου, νέου, δεν την έχουν ζήσει και σε μεγάλο βαθμό – την έχουν θυσιάσει για να ανέβουν στην κορυφή του αγωνίσματός τους. Γιατί όχι και τη σοσιαλμηντικαή μαλακία μαζί της;
Ζήτημα 10ο: Δεν είναι όλα αυτά μια ένδειξη υπερβάλλουσας political correctness;
Στην Ελλάδα; Στη χώρα όπου δεν υπάρχει σχεδόν κανένας ανοιχτά ομοφυλόφιλος στη δημόσια ζωή και είναι συνήθης τακτική για να θιγεί ένας πολιτικός αντίπαλος το να διασπείρονται φήμες ότι είναι ομοφυλόφιλος; Στη χώρα όπου το 7% βγάζει βουλευτές που τραγουδούν 'Γαμώ την Άννα Φρανκ;' Όπου ο μισός πληθυσμός χειροκροτούσε και ζητωκραύγαζε όταν έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι; Όπου εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας να μην αλλάξουν οι πληροφορίες που ζητά το κράτος να αναγράφονται στις ταυτότητες; Όπου θεωρείται σοβαρό σύνθημα το 'Να καεί, να καεί / το μπουρδέλο η Βουλή', ή ΄παλαιότερα το 'Είναι ψωλού / η γυναίκα του ξανθού / και δεν μπορεί / να κάνει ένα παιδί.';
Η πολλή πολιτική ορθότητα μας μάρανε.
Εγώ πάλι, είδα ανάγλυφη την ανικανότητα της τουητερόσφαιρας της Ελλάδας να διαχωρίσει ένα περίπλοκο ζήτημα στα επιμέρους απλούστερα ζητήματα από τα οποία αποτελείται. Στην περίπτωση της Παπαχρήστου, τουλάχιστο δέκα διαφορετικά ζητήματα κακοποιήθηκαν ομαδικά και μέχρι θανάτου.
Ζήτημα 1ο: Είναι σωστό να αποκλείεται από τους Ολυμπιακούς ένας αθλητής που υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα ή κίνημα;
Ας αφήσουμε για την ώρα στην άκρη το αν είναι ή όχι ρατσίστρια η Παπαχρήστου. Θα το εξετάσουμε στη συνέχεια. Ας δούμε πρώτα μια γενική περίπτωση στην οποία ο αθλητής υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα ή κίνημα.
Ακούω από αρκετούς ότι συνιστά καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου το να ποινικοποιείται μέσω του αποκλεισμού από τους Ολυμπιακούς ο ρατσιστικός λόγος, πολλώ δε μάλλον η ελαφρά ρατσιστική σκέψη. Η βασική μου ένσταση είναι ότι η συμμετοχή στο Ολυμπιακό Κίνημα δεν είναι υποχρεωτική. Μπορείς να είσαι ένας επιτυχημένος πρωταθλητής σε οποιοδήποτε αγώνισμα, με τα ρεκόρ σου και με τα πάντα σου, χωρίς να πας ποτέ στους Ολυμπιακούς.
Αν θέλεις ντε και καλά να πας Ολυμπιακούς, πρέπει να ξέρεις ότι αυτοί έχουν, για όσους θέλουν να συμμετάσχουν, σαφείς κανόνες δεοντολογίας και αυτοί καλύπτουν όχι μόνο το πώς φέρεται ή εκφράζεται κανείς αλλά και με ποιούς ανθρώπους ή οργανισμούς συσχετίζεται (σελ. 13 παρ 6), και ακόμη τι είδους ιδεολογίες ασπάζεται (Ε2, σελ 15). Και βέβαια καταδικάζουν απερίφραστα το ρατσισμό (παρ. 6, σελ 11) . Επί Απαρτχάιντ, για παράδειγμα, η ΔΟΕ απέκλεισε ολόκληρη την ομάδα της Ν. Αφρικής. Μάλιστα όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν η ΔΟΕ καταδικάζει τις κινήσεις που προκαλούν φυλετικές εντάσεις και από την ‘αντίστροφη’, δηλαδή όταν γίνονται από μειονοτικούς, κι ακόμη κι αν η τοπική επιτροπή υπερασπιστεί τους αθλητές της.
Επίσης σε περίπτωση παράβασης αυτών των κανόνων, όντως προβλέπεται (σελ. 7) η απόσυρση ενός αθλητή. Γι’ αυτό και η ΔΟΕ εξήγησε ρητά ότι όντως η Παπαχρήστου έπρεπε να αποκλειστεί και ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε τους ικανοποίησε (αν και γι αυτό το τελευταίο έχω σοβαρές ενστάσεις). Σημειωτέον, το ίδιο έκαναν πρόσφατα και οι Ελβετοί σε έναν ποδοσφαιριστή τους στους Ολυμπιακούς, του οποίου βέβαια τα tweets ήταν εξόφθαλμα ρατσιστικά.
Θα μου πείτε, αυτά όλα είναι πολύ περιοριστικά. Μπορεί. Αλλά δεν συνιστούν ούτε ποινικοποίηση ούτε απειλή προς την ελευθερία του λόγου. Το Ολυμπιακό Κίνημα είναι μια ελεύθερη σχέση μεταξύ ανθρώπων και έχει ως τέτοιο το δικαίωμα να θέτει, στην Ελλάδα τουλάχιστον, όρους συμπεριφοράς ή ιδεολογίας για όσους θέλουν να συμμετάσχουν, εφ’οσον αυτοί είναι εκ των προτέρων γνωστοί και δεν αντίκεινται στη νομοθεσία μας. Κατ’ αναλογία, το να είναι κανείς άθεος δεν είναι ούτε έγκλημα, ούτε παράνομο, ούτε καν στοιχειωδώς μεμπτό. Αν όμως θέλει κανείς να χειροτονηθεί ιερέας, και η εκκλησία τού το αρνηθεί επειδή δεν πιστεύει στο Θεό, χρειάζεται τεράστια πνευματικά ακροβατικά για να υποστηρίξει κανείς ότι κακώς πράττει η εκκλησία. Ρε φίλε, δεν είσαι για εδώ. Πάρτο αλλιώς.Υπάρχουν και ορισμένοι που θα ισχυριστούν ότι οι αγώνες δεν ανήκουν στη ΔΟΕ για να τους επιβάλλει όποια ιδεολογία θέλει, αλλά στον κόσμο, ή, ακόμη πιο ακραία, στην Ελλάδα. Θα ήταν καλό να συμπληρώσουν το ημιτελές τους επιχείρημα με τη φράση ‘κι εμάς ο ρατσισμός δεν μας πειράζει’ για να ξέρουμε όλοι τι σόι άνθρωποι είναι.
Ζήτημα 2ο: Έπρεπε να αποσυρθεί η Παπαχρήστου από τους Ολυμπιακούς εξαιτίας του tweet;
Όχι. Το tweet δεν ήταν αρκετά προσβλητικό για κανέναν. Δεν είναι βέβαια αθώο. Αφήνει την υπόνοια ότι η Αθήνα έχει υπεράριθμους Αφρικανούς, και δείχνει επιδεικτική άγνοια για το πόσο αχανής ήπειρος είναι η Αφρική και πόσο γενετικά διαφοροποιημένος ο πληθυσμός της, κάτι που ακόμη και οι πιο ρατσιστές αποικιοκράτες το είχαν τουλάχιστον επισημάνει με το δικό τους καμμένο τρόπο. Οι Nubians της Αιγύπτου, π.χ. μπορεί να είναι ‘σπιτικό φαγητό’ για τυχόν κουνούπια του Δυτικού Νείλου (που βέβαια δεν υπάρχουν, μόνο Ιός του Δυτικού Νείλου υπάρχει) αλλά οι Kikuyu της Κένυας, εξίσου Αφρικανοί, δεν θα ήταν.
Εντούτοις, όπως είπα, από ένα δείγμα ελληνόφωνων αφρικανικής καταγωγής δεν μπορώ να πιστέψω ότι θα το έβρισκαν προσβλητικό παραπάνω από μια μικρή μειοψηφία. Οι περισσότεροι θα κούναγαν το κεφάλι και θα έλεγαν ‘κλασική μαλακία’ (οι λιγότερο πεφωτισμένοι θα προσέθεταν ‘του Ελληνάρα’). Κάποιοι φίλοι λένε ότι το να συσχετίζεται μια ολόκληρη ήπειρος με μια θανατηφόρο ασθένεια με αυτόν τον τρόπο είναι προσβλητικό. Επιεικώς παπαριές. Κανείς δεν προσεβλήθη από τον όρο Asian Bird Flu. Από την άλλη πολλοί μαύροι προσβλήθηκαν και προσβάλονται ακόμη από τον όρο Africanised Bees που χρησιμοποιούν τα αμερικανικά ΜΜΕ, οπότε μπορεί και να κάνανε.
Η δε πρόθεση της Παπαχρήστου τη στιγμή που αναμετέδωσε το tweet ήταν προφανώς απλά να κάνει καλαμπούρι. Σε κάθε τέτοια περίπτωση πρέπει να τίθεται κι ένα θέμα προθέσεων. Π.χ. όταν ο Frankie Boyle πέταξε πρόπερσι την αθάνατη ατάκα ‘Hello, Ministry of War, Department for N***er bombing’ κάποιοι σκίσανε τα καλσόν τους. Κι όμως όποιος διαβάσει τι είπε μπορεί εύκολα να δει ότι το μήνυμα του αστείου του ήταν έντονα αντι-ρατσιστικό και στηλίτευε τον κόσμο που χρησιμοποιεί ή θα μπορούσε να χρησιμοποιεί την επίμαχη λέξη.
Μια σωστή πειθαρχική διαδικασία θα είχε φροντίσει να εξετάσει τις πιθανές προθέσεις της αθλήτριας κοιτώντας τον πρότερο βίο της βάσει στοιχείων. Και τότε θα είχε ανακαλύψει το ουσιώδες: ότι κατά πάσα πιθανότητα είναι υποστηρίκτρια της ΧΑ.Ζήτημα 3: Είναι η Παπαχρήστου υποστηρίκτρια ενός κινήματος που ασπάζεται το ρατσισμό;
Κατά τη γνώμη μου, ναι. Όχι επειδή αναμετέδωσε το επίμαχο Tweet. Είναι υποστηρίκτρια της ΧΑ επειδή έκανε συνεχή RT σε Χρυσή Αυγή και Κασιδιάρη, με τον οποίο αντάλλασσε φιλοφρονήσεις σε προσωπικό επίπεδο (και του ευχόταν να παραμείνει ‘αληθινός’) και παράλληλα ανέβαζε εικόνες, όπως αυτή με το ‘Μολών λαβέ’ 45άρι ή το βίντεο με τίτλο ‘γάμα τον κωλότουρκο’ που άφηναν να εννοηθεί ότι τη συναρπάζει η εθνικιστική βία. Τα στοιχεία συνέλεξε συστηματικά ο Πολύφημος εδώ και το Lifo εδώ, και το γεγονός ότι διεγράφησαν τόσο γρήγορα εμένα μού λέει ότι η αθλήτρια μπορούσε εύκολα να διακρίνει τι αποτελεί ύποπτο υλικό και τι όχι. Υπάρχει κόσμος που εντούτοις επιμένει ότι αυτά δεν αποτελούν πειστήρια. Δεν μπορώ όμως να κατανοήσω τι άλλο μπορεί να σήμαινε ο συνδυασμός και των τριών ενδείξεων. Όσοι αμφιβάλλουν ας αναρωτηθούν πόσους γνωρίζουν τους οποίους δεν θεωρούν υποστηρικτές της ΧΑ και οι οποίοι θα έκαναν τις ίδιες καταχωρίσεις.
Είναι όμως όντως δύσκολο να απαντήσει κανείς στην Ελλάδα τι αποτελεί προσωπικό και τι θεσμικό ή πολιτισμικό ρατσισμό, κι αυτό γιατί το Ελληνικό κράτος έχει εθνικιστικά στοιχεία παντού και από καταβολής του. Είναι προϊόν μιας εθνικιστικής επανάστασης και έχτισε την ταυτότητά του σε εθνικιστικές βάσεις. Έχει επίσης η Ελληνική κοινωνία μια τρομερή συλλογική ανοχή στο ρατσισμό. Όταν από 5 χρονών ακούς για Τούρκους ως προαιώνιους εχθρούς, δεν χρειάζεται να είσαι κάποια ιδιαίτερα αποκλίνουσα προσωπικότητα για να μην σου ξυνίσει η φράση ‘γάμησε τον κωλότουρκο’, ή να τη δεις και να την προωθήσεις αβασάνιστα. Όταν σου πιπιλάνε το κεφάλι με το Λεωνίδα και τους 300 του, εμφανίζοντας τις Θερμοπύλες σαν μια θυσία από Ελληναράδικο υπεράνθρωπο πείσμα και όχι ως στρατηγική απόφαση, δεν χρειάζεται να είσαι κανένας διεστραμμένος για να γουστάρεις που βλέπεις κάπου γραμμένο ‘Μολών Λαβέ’. Αν και το να γουστάρεις που το βλέπεις γραμμένο σε ένα όπλο είναι κάπως πιο ακραίο.
Είναι τραγικό ότι στη χώρα μας τέτοια πράγματα δεν θεωρούνται αυτονόητα λάθος και ότι ο καθημερινός, χαμηλής έντασης ρατσισμός δεν εγκαλείται και δεν αποτελεί αντικείμενο χλεύης. Βέβαια δεν είμαστε μόνο εμείς. Σε άλλες χώρες οι έρευνες έχουν δείξει ότι στις διαπροσωπικές τους επαφές οι άνθρωποι δεν συγκρούονται με φορείς ρατσιστικών συμπεριφορών στο βαθμό που νομίζουν ότι θα συγκρούονταν αν τους ρωτήσεις υποθετικά. Κακά τα ψέμματα, όταν ο ψιλορατσιστής γίνει στη συνείδησή μας κακός/ή υπάλληλος, γκόμενος/α, φίλος/η και βέβαια κακός/ή εκπρόσωπος της χώρας μας, τότε θα αρχίσει να εκλίπει και στους δρόμους. Αυτό λέγεται κοινωνικός έλεγχος, και όσοι φιλελεύθεροι φίλοι επιμένουν ότι το κράτος δεν χρειάζεται να μπλέκεται στη ζωή μας συνεχώς οφείλουν να αναγνωρίσουν ότι η εναλλακτική λύση είναι αυτός ακριβώς ο κοινωνικός έλεγχος – αρκεί να μπορείς να επιλέξεις σε ποιες συλλογικότητες θα ανήκεις.
Ζήτημα 4ο: Ασπάζεται η ΧΑ το ρατσισμό;
Με δουλεύετε;
Ζήτημα 5ο: Μπορεί να αποφασίζεται η απόσυρση ενός αθλητή/τριας που αποδεδειγμένα υποστηρίζει ένα ρατσιστικό κόμμα/κίνημα με συνοπτικές διαδικασίες;
Εδώ το πράγμα μπλέκει. Κάθε οργανισμός με αξιώσεις χρηστής διαχείρησης πρέπει να ακολουθεί διαδικασίες, ειδικά σε θέματα τιμωρίας ή ανταμοιβής. Όποιος κατηγορείται πρέπει να έχει δικαίωμα υπεράσπισης, κάτι που το κατοχυρώνουν και οι κανόνες δεοντολογίας της ΔΟΕ (σελ 88). Στην περίπτωσή μας, το αν οι καταχωρήσεις της στο Twitter καθιστούν επαρκή απόδειξη ρατσιστικών πεποιθήσεων είναι συζητήσιμο. Προσωπικά θεωρώ πως ναι, όπως εξήγησα. Αλλά δεν είναι δική μου δουλειά, ούτε του Twitter, αυτή η απόφαση. Πρέπει να αποφασίσει γι αυτό ένα αρμόδιο διοικητικό όργανο, έχοντας στα χέρια του τις αποδείξεις καθώς και τις τυχόν εξηγήσεις της αθλήτριας.
Αυτό, άσχετα από τις διαβεβαιώσεις της ΔΟΕ, δεν έγινε, και είναι πολύ σημαντική παρατυπία για την οποία κάποιος πρέπει να δώσει λογαρισμό. Και το Ελληνικό Twitter καλό είναι να αναλογισθεί με ποιό τρόπο απαιτεί τιμωρία. Χωρίς διαδικασίες είμαστε όλοι δυνάμει ένοχοι για το ο,τιδήποτε. Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι, η παρατυπία δεν αθωώνει κανέναν. Απλά καθιστά ένοχη την Ελληνική Επιτροπή για το σφάλμα της και καθιστά την απόσυρση της Παπαχρήστου άκυρη – βέβαια επειδή δεν μπορούμε να προδικάσουμε την έκβαση μιας σωστής πειθαρχικής διαδικασίας, ούτε το πόσο χρόνο θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί, το σωστό θα ήταν η ΔΟΕ να γνωμοδοτήσει για το αν πρέπει ή όχι να επιτραπεί στην αθλήτρια να συμμετάσχει όσο κρίνεται η υπόθεσή της. Κατά τη γνώμη μου, στο μεταξύ θα έπρεπε τυπικά να θεωρηθεί αθώα και να της επιτραπεί να αγωνιστεί – κι αν τυχόν κέρδιζε οποιοδήποτε μετάλλιο αυτό να της αφαιρείτο σε περίπτωση που οι σωστές διαδικασίες έβρισκαν ότι είναι τελικά υποστηρίκτρια της ΧΑ.
Ζήτημα 6ο: Δεν είναι υποκρισία το να σε ενοχλεί η συμμετοχή μιας αθλήτριας που στηρίζει τη ΧΑ στους Ολυμπιακούς όταν η ίδια η ΧΑ βρίσκεται στη Βουλή;
Όχι. Με ενοχλεί περισσότερο η παρουσία της ΧΑ στη Βουλή. Το ότι δεν είμαι κάθε μέρα στημένος έξω από τη βουλή με πλακάτ για να μην τους αφήσω να μπουν μέσα δεν μου αφαιρεί το δικαίωμα να καταδικάζω την παρουσία τους.
Γενικότερα όμως, αν κατηγορούμε τον καθένα που εκφράζει μια γνώμη κατά της ΧΑ και των υποστηρικτών της γιατί δεν είναι τόσο στρατευμένοι αντιφασίστες όσο εμείς, κακό του κεφαλιού μας κάνουμε. Όπως ο χαμηλής έντασης ρατσισμός των πολλών έχει κάνει τη χώρα μας τόσο ανεκτική στο ρατσισμό, έτσι και η χαμηλής έντασης αντίδραση των πολλών θα μειώσει σταδιακά την ανοχή στο ρατσισμό. Είναι πολύ λυπηρό προκειμένου να μη χάσουν μερικοί τα σκήπτρα του ‘πιο προχώ της παρέας’ να κατακρίνουν τον κακομοίρη που τόλμησε να καταδικάσει ένα δημόσιο πρόσωπο ύποπτο για ρατσιστική ιδεολογία. Αύριο θα αναρωτιούνται πού είναι όλοι, όταν μόνοι τους τα βάζουν με τους ΧΑίτες στο Twitter, ή στο δρόμο. Θα είναι εκεί που τους έστειλες ρε Σούπερ Γκούφι του αντιφασισμού. Σπίτια τους, εκεί όπου μπορεί κάποιος να πει τη λέξη ‘αράπης’ που τους ενοχλεί, αλλά τουλάχιστον δεν τους τη λέει με το που ανοίξουν το στόμα τους. ΒΛΑΚΑ.
Και για να τελειώνουμε. Υποκρισία και αρρώστια είναι το να μην υιοθετείς μια θέση με την οποία ενδόμυχα συμφωνείς, για να μη φανείς να συμφωνείς με ανθρώπους που αντιπαθείς. Είναι το να καταδικάζεις το ρατσισμό, αρκεί να μη σε προλάβουν κάποιοι άλλοι με τους οποίους δεν συμφωνείς ιδεολογικά σε άλλα θέματα.
Μην τσουβαλιάζω βέβαια όλες τις ενστάσεις περί υποκρισίας. Υπάρχουν σοβαρότεροι συμπολίτες μας που όταν επισημαίνουν τα παραπάνω το κάνουν ως προτροπή και όχι ως αποδοκιμασία. 'Αφού σε ενοχλεί το Χ, δείξε και την ενόχλησή σου για το Ψ'. Και πάλι, αν μόνο η ένταση της αποδοκιμασίας μας καθόριζε την παρουσία ή μη της ΧΑ στη Βουλή, θα είχαν δίκιο. Ο αποκλεισμός όμως της ΧΑ από τη Βουλή είναι χαμένη υπόθεση μέχρι να στοιχειοθετηθεί η κατηγορία ότι έμπρακτα υποθάλπτει ή ενθαρρύνει τη βία και τις διακρίσεις κατά των μεταναστών ή άλλων ομάδων. Είμαι βέβαιος ότι όλα αυτά τα κάνει, αλλά χρειάζονται αρκετές αποδείξεις για να καταστεί παράνομη. Ακόμη κι αν βγάλουμε όμως τη ΧΑ από τη Βουλή, το 7% που την ψήφισε κάπου θα πάει. Όταν κοίταξα πριν καιρό πόσους ρατσιστές έχουμε στην Ελλάδα και τι ψηφίζουν, ένα μεγάλο ποσοστό βρέθηκε να ψηφίζει ΝΔ και ένα ακόμη μεγαλύτερο ΠαΣοΚ. Είναι νίκη της δημοκρατίας αν εξαφανιστεί η ΧΑ και τα μεγάλα κόμματα αναγκαστούν, προκειμένου να προσεταιριστούν τους σκόρπιους πρώην ψηφοφόρους της, να κάνουν ΧΑίτικες παραχωρήσεις στο πολιτικό τους πρόγραμμα; Το πρόβλημα είναι οι άνθρωποι, η ελληνική κοινωνία. Τα κόμματα χτίζονται γύρω από τα κουσούρια της.
Ζητημα 7ο: Δεν είναι υποκρισία να κόπτεται η ΔΟΕ, που έχει ανεχθεί την εμπορευματοποίηση των Ολυμπιακών και την διάλυση κάθε έννοιας ευγενούς άμιλας, για το ρατσισμό στους Αγώνες;Όχι. Η ΔΟΕ και οι χορηγοί των αγώνων στη χειρότερη περίπτωση κόπτονται για το ρατσισμό στους Αγώνες επειδή νομίζουν ότι κοπτόμεθα εμείς. Να το εξηγήσω.
Ας υποθέσουμε ότι η ΔΟΕ όντως δεν έχει πρόβλημα με το ρατσισμό. Όπως είδαμε παραπάνω, η πολιτική της κατά του ρατσισμού είναι συνεπής, ακόμη και με οικονομικό κόστος ενίοτε. Αυτό συμβαίνει γιατί η ΔΟΕ γνωρίζει ότι οι αγώνες υπάρχουν και είναι τόσο δημοφιλείς γιατί οι θεατές τους θεωρούν ξεχωριστούς για κάποιο λόγο. Το ίδιο γνωρίζουν και οι χορηγοί. Αμφότεροι γνωρίζουν ότι οι θεατές θεωρούν το ρατσισμό ασύμβατο με τους αγώνες, οι οποίοι στη λαϊκή φαντασία ταπείνωσαν και αυτή τη ναζιστική τότε Γερμανία το ‘36, καταρρίπτοντας τις θεωρίες των Ναζί περί φυλετικής ανωτερότητας. Άρα προκειμένου να διατηρήσει το κύρος των αγώνων η ΔΟΕ δεν ανέχεται το ρατσισμό.
Η ΔΟΕ δεν ανέχεται επίσης κι άλλα ανάρμοστα πράγματα, όπως το ντόπιγκ, ειδάλλως Θάνου και Κεντέρης θα είχαν υποστεί ένα ατύχημα λιγότερο και θα ήταν ακόμη εθνικοί ήρωες. Βεβαίως το ότι οι ντοπαδόροι είναι πάντα ένα βήμα μπροστά όντως είναι άσχημο, αλλά όχι πιο ενοχοποιητικό για τη ΔΟΕ από το γεγονός ότι οι κατασκευαστές ιών βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τους κατασκευαστές antivirus.
Με την εμπορευματοποίηση των αγώνων πολλοί διαφωνούν. Εγώ όχι, αλλά ας υποθέσουμε ότι είναι ένα κακό πράγμα. Δεν κατανοώ πώς γίνονται καλύτεροι οι αγώνες αν, εκτός της εμπορευματοποίησης, δεχτούμε και το ρατσισμό στους Ολυμπιακούς. Και εξάλλου οι χορηγοί είναι σε θέση να ασκούν πιέσεις εκ μέρους μας που η ΔΟΕ δεν μπορεί να αγνοήσει. Π.χ. στην περίπτωση της Παπαχρήστου, η ταφόπλακα ήταν η απόσυρση της χορηγίας της P&G.
Ζήτημα 8ο: Δεν έχει σημασία το ότι ζήτησε συγγνώμη η κοπέλα;
Η αλήθεια είναι ότι αν ήμουν στη θέση της και έβλεπα οι κόποι τόσων χρόνων να χάνονται επειδή θεωρούμαι ρατσιστής, θα έλεγα ό,τιδήποτε θεωρούσα ότι μπορεί να με βοηθήσει να βγω λάδι. Αλήθεια, ψέμματα, ποιος χέζεται. Οι πρωταθλητές του στίβου ζουν ούτως ή άλλως μια αφύσικη ζωή απόλυτα θυσιασμένη στην καλώς ή κακώς νοούμενη φιλοδοξία τους. Σε ένα ψεματάκι θα κολλήσουν; Εξάλλου καθώς σπάνια κανείς θεωρεί τον εαυτό του ρατσιστή και προφανώς η κοπελιά δεν θεωρεί τη ΧΑ μια επικίνδυνη ρατσιστική οργάνωση, είναι πιθανόν και να μην κατανοεί το λόγο της αποπομπής της. Δεν βοηθά και το γεγονός ότι όλοι μιλούν για το ατυχές tweet και όχι τη σχέση της με τη ΧΑ. Και όχι, η συγγνώμη δεν αναιρεί τη συμπάθειά της προς τη ΧΑ.
Δεν είναι άχρηστη η συγγνώμη. Είναι χρήσιμο για όσους νέους θεωρούν ινδάλματα αυτούς τους αθλητές να βλέπουν ότι όταν κατηγορούνται για ρατσισμό απαντούν τουλάχιστον με συντριβή, και δεν λένε, όπως ο μέσος Ελληνάρας, ‘ρατσισμός ρε είναι να αγαπάς την πατρίδα σου; / είμαι ρατσιστής επειδή δεν μου αρέσει που έχει μαζευτεί στο Κέντρο ο κάθε εγκληματίας και το κάθε απόβρασμα;’
Ζήτημα 9ο: Δεν παραείναι αυστηρή η τιμωρία για έναν νέο άνθρωπο που έχει κάνει τόσες θυσίες;
Όχι, είναι πάνω κάτω η προβλεπόμενη (δείτε links παραπάνω). Αν το πρόβλημα ήταν το tweet ή κάποια άλλη συμπεριφορά, θα έπρεπε να είχε δοθεί όπως προβλέπεται μια προειδοποίηση (όπως είπα βέβαια, αν το πρόβλημα ήταν το tweet και μόνο, η κοπέλα θα έπρεπε να είναι στους Ολυμπιακούς). Αν όμως υπάρχει θέμα συστηματικής ιδεολογικής κατεύθυνσης, τότε τι να σου κάνει η προειδοποίηση; Δεν προλαβαίνεις να φτιάξεις από τη μια στιγμή στην άλλη.
Από την άλλη, τα περί θυσιών είναι άνευ ουσίας. Οι θυσίες αποδεικνύουν πόσο επιθυμεί η κοπέλα μια διάκριση απέναντι στους καλύτερους αθλητές και μπροστά σε ένα τεράστιο κοινό. Από μόνες τους δεν της προσδίδουν καμμία ιδιαίτερη ηθική ή άλλη αξία, πέρα από τη μη αμελητέα αξία που έχει κάθε καλός αθλητής. Δεν δημιουργούν όμως καμμία υποχρέωση σε κανέναν απέναντί της. Σκεφτείτε απλά ότι από πίσω της είναι μια ατελείωτη ουρά από άλλες κοπέλες που έχουν κάνει παρόμοιες θυσίες και δεν τους δόθηκε η ευκαιρία των Ολυμπιακών, την οποία μπορεί να άξιζαν περισσότερο. Το μόνο που είναι κρίμα είναι αν δεν αντικατασταθεί από κάποια άλλη αθλήτρια.
Όσο για το γεγονός ότι η αθλήτρια είναι νέα, ας είμαστε ρεαλιστές. Όλοι οι αθλητές σχεδόν είναι νέοι στους Ολυμπιακούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα του ανθρώπινου σώματος. Δεν υπάρχουν 40άρηδες πρωταθλητές δρομείς ταχύτητας, ούτε κολυμβητές, ούτε άλτες. Οι ορμόνες τους (και ενίοτε άλλες που δεν είναι 100% δικές τους) βράζουν. Μια μαλακία θα την πουν. Κανένα πρόβλημα. Από την άλλη όμως είναι και δυνάμει ινδάλματα και καλώς ή κακώς μας εκπροσωπούν στον έξω κόσμο. Την ζωή ενός κανονικού παιδιού, εφήβου, νέου, δεν την έχουν ζήσει και σε μεγάλο βαθμό – την έχουν θυσιάσει για να ανέβουν στην κορυφή του αγωνίσματός τους. Γιατί όχι και τη σοσιαλμηντικαή μαλακία μαζί της;
Ζήτημα 10ο: Δεν είναι όλα αυτά μια ένδειξη υπερβάλλουσας political correctness;
Στην Ελλάδα; Στη χώρα όπου δεν υπάρχει σχεδόν κανένας ανοιχτά ομοφυλόφιλος στη δημόσια ζωή και είναι συνήθης τακτική για να θιγεί ένας πολιτικός αντίπαλος το να διασπείρονται φήμες ότι είναι ομοφυλόφιλος; Στη χώρα όπου το 7% βγάζει βουλευτές που τραγουδούν 'Γαμώ την Άννα Φρανκ;' Όπου ο μισός πληθυσμός χειροκροτούσε και ζητωκραύγαζε όταν έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι; Όπου εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας να μην αλλάξουν οι πληροφορίες που ζητά το κράτος να αναγράφονται στις ταυτότητες; Όπου θεωρείται σοβαρό σύνθημα το 'Να καεί, να καεί / το μπουρδέλο η Βουλή', ή ΄παλαιότερα το 'Είναι ψωλού / η γυναίκα του ξανθού / και δεν μπορεί / να κάνει ένα παιδί.';
Η πολλή πολιτική ορθότητα μας μάρανε.